Açıklamalı fihrist ve dizin
Klasik Yayınları başvuru kitapları serisinin ilk kitabı olarak İsmail Kara ve Sami Erdem`in proje danışmanlığı ve Mustafa Demiray`ın editörlüğünde M. Suat Mertoğlu`nun yayına hazırladığı Sırat-ı Mustakim Mecmuası`nın fihrist ve dizinini tarihe ve siyasete meraklı okurlarına sundu. Yayınevi yetkilileri çalışmayı sunarken "Sırat-ı Mustakim mecmuası kitabı ile Osmanlı son dönem entelektüel birikimini yansıtan devasa hazineyi günümüze taşımayı, geçmişle atılan köprüleri yeniden kurma yolunda bir adım olmayı hedefliyoruz. Bu çalışma mecmua yazılarının sadece künyeleri ile yetinmemesi, yazı içeriklerine getirdiği açıklamalar, makale, yazar, kavram, özel adlar, ayet ve hadis dizinlerinin yanı sıra dikkatlerden uzak kalmış mecmua kapaklarını değerlendirmesiyle yetkin bir başvuru kaynağı" açıklamasında bulundu.
Tekmil iki kısım
Eser iki ana kısımdan oluşmaktadır. Dergideki yazıları, yayımlanış tarihine göre tertip edip, sonraki atıflara esas teşkil edecek tarzda tek tek rakamlandırılan “Açıklamalı Fihrist” kısmında, dergide yer almayan bazı bilgiler köşeli parantez içinde ikmal edilmiş, başlığı muhtevası hakkında fikir vermeyen yazılarla ilgili kısa bir özet yapılmış, gerekli yerlerde yazarlar ve yazılar hakkında notlar ve arka plan bilgileri verilmiş ve ilgili sayının kapaklarında yer alan bilgilere işaret edilmiştir.
Çalışmanın ikinci kısmı ise çeşitli dizinlerden oluşmaktadır. Bunlar “Makale Dizini”, bir yazarın, mütercimin ya da nâşirin yazılarını kronolojik olarak takip etmeyi mümkün kılan “Yazar, Mütercim ve Naşir Dizini”, “Kavram Dizini” ve önemli kitap, dergi, gazete, şahıs ya da coğrafî adların yer aldığı “Özel Adlar Dizini”dir. Ayrıca mecmuada zikredilen ayet ve hadisler için “Âyet Dizini” ve “Hadis Dizini” hazırlanmış olup Hadis Dizini Türkçe ve Arapça olarak ayrı ayrı tertip edilmiştir.
Çalışma araştırmacıların Sırat-ı Müstakim mecmuasından daha iyi istifade etmelerini sağlayacak unsurları bünyesinde taşımakta, mecmuayla ilgili eksik ya da yanlış bilinen birçok hususu ikmal ve tashih etmektedir. Tabii yazının girişinde özetlediğimiz düşünce çerçevesinde katılamayacağımız noktalar da yok değil. Ama bu emek ürünü çalışmanın esasına ilişkin bir eleştiri değil. Derginin söylemini kavrama bağlamında ortaya çıkan bir durum.
Ayrıca fihristi hazırlayan M. Suat Mertoğlu’nun derginin 1912-1925 dönemini kapsayan Sebilürreşad kısmı için de yürütmekte olduğu benzer çalışma tamamlandığında, bu iki cildin, Osmanlı son dönemine ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına yönelik düşünce ve siyasî tarih araştırmaları için büyük önem taşıyan bu külliyattan istifade noktasında farklı disiplinlerde yapılacak çalışmalar için kapsamlı bir başvuru kaynağı haline geleceği düşünülebilir.
M. Suat Mertoğlu: Çok boyutlu, çalışkan bir ilim yolcusu
M. Suat Mertoğlu 1966’da İstanbul’da doğdu. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi (1989). Alman dilindeki akademik Kur’an çalışmaları üzerine hazırladığı yüksek lisans tezini 1992’de, “Osmanlı’da II. Meşrutiyet Sonrası Modern Tefsir Anlayışı (Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Dergisi Örneği: 1908-1914)” başlıklı doktora tezini ise 2001’de tamamladı. Ayrıca Almanya’da şarkiyat ve tarih öğrenimi gördüğü Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi’nde hadis literatürü üzerine hazırladığı tezle yüksek lisans derecesi aldı (1999). Ahmed Muhiddin, Modern Türklükte Kültür Hareketi, (inceleme ve tercüme, Küre Yayınları, İstanbul 2001) adlı bir çalışmasının yanı sıra Dergâh, İstanbul Araştırmaları, Dîvân İlmî Araştırmalar, Tarih ve Toplum, Toplumsal Tarih ve Klasik’ten çıkan Hilafet Risâleleri’nde yayınlanmış tercüme ve araştırmaları bulunmaktadır. Halen Klasik için “Arap Gözüyle Osmanlı” ve “Hatıralarla Yakın Tarih” başlıklı dizilerin editörlüğünü yürütüyor.